Het Duitse statistiekbureau Destatis meldde woensdag dat de Duitse overheid in 2015 een begrotingsoverschot van 19 miljard euro heeft geboekt. Dit is het grootste overschot ooit en betekent dat de Duitse overheidsschuld verder daalt vanaf de piek die in 2012 werd bereikt.

Duitsland is traditioneel de grootste schuldenaar van Europa. Maar door het stringente overheidsbeleid is het land deze dubieuze eer aan het verliezen.

Aan het eind van het derde kwartaal van vorig jaar was de overheidsschuld van het land in omvang namelijk nog slechts de nummer drie van Europa. De probleemgevallen van de eurozone Italië en Frankrijk staan ook in de top vier. Gezien de ontwikkeling van de overheidsfinanciën in die landen lijkt het een gegeven dat deze Duitsland definitief voorbij gaan.

Opvallend is echter dat de nieuwe grootste schuldenaar van de Europese Unie het Verenigd Koninkrijk is. Dit is het resultaat van een scherpe stijging van de Britse overheidsschuld van circa 0,6 biljoen pond in 2008 naar 1,6 biljoen pond in 2015.

Grootste overheidsschulden Europese Unie in biljoen euro

	Eind 2014		KW 3 2015
Duitsland	2,18	VK	2,21
Italië	2,13	Italië	2,19
VK	2,05	Duitsland	2,15
Frankrijk	2,03	Frankrijk	2,1

 

Dat is veel meer dan de stijging van de Duitse overheidsschuld. Deze nam in dezelfde periode met slechts 485 miljard euro toe. Het VK en Duitsland hadden wat betreft begrotingsbeleid dus een min of meer tegengestelde aanpak.

 

Des te opvallender is dat de economische uitkomsten in beide landen wel min of meer gelijk zijn. De Duitse economie is van 2010 tot en met 2015 12,3 procent gegroeid, de Britse 12,6 procent. Ten opzichte van 2007, dus inclusief crisisjaren 2008 en 2009, is de Duitse economie 7,2 procent groter en de Britse 7,3 procent.

 

Wat het beleid in het VK wel gemeen heeft met dat in Duitsland is dat de omvang van de overheidsuitgaven ten opzichte van de economie de afgelopen jaren is afgenomen. Zowel de Britse als de Duitse overheidsuitgaven piekten in 2009 op respectievelijk 49,6 en 47,6 procent. Sindsdien zijn deze in beide landen geleidelijk gedaald naar circa 44 procent nu.

 

Als de overheidsuitgaven in beide landen dezelfde kant op gaan maar de schuld in verschillende richtingen beweegt, dan kan het niet anders dan dat er een verschil is in de ontwikkeling van de baten, de belastinginkomsten.

 

En inderdaad blijkt dat de overheidsinkomsten als deel van de economie in het VK de afgelopen jaren licht zijn gedaald: van 39,8 procent in 2007 naar 38,2 procent in 2014. Tegelijkertijd ging deze ratio in Duitsland van 43 naar 44,6 procent. Grof gezegd gingen de besparingen op uitgaven in Duitsland naar tekortreductie en in het VK direct naar de belastingbetaler.

 

Al met al lijkt een vergelijking van de twee grootste economieën van Europa er dus op te wijzen dat tekortreductie op zich er voor de economie niet zoveel toe doet. Het terugdringen van de overheidsuitgaven daarentegen wel. In het licht van het grote belang dat op Europees niveau wordt gehecht aan tekortreductie is dit wel een opvallende conclusie.