Wat is MiFIDII?

MiFID is de Europese richtlijn voor de regulering van beleggingsdiensten en –activiteiten en het exploiteren of beheren van gereglementeerde markten. Het vormt de basis voor beleggersbescherming in Europa. Het bepaalt namelijk in grote mate de zorgplicht die op een beleggingsonderneming (BO) rust en de exacte invulling van die plicht. Dit betreft bijvoorbeeld de informatie die de BO moet overleggen aan de belegger. In Nederland zijn deze regels opgenomen in de Wet op het financieel toezicht (Wft).

MiFIDII is de opvolger van MiFID. De voorbereidingen op deze vernieuwde richtlijn begonnen reeds in 2010. De financiële crisis had de zwakheden van het Europese regelgevingskader omtrent de handel in financiële instrumenten blootgelegd. MiFID was al snel ingehaald door veranderingen in de markt, als gevolg van de opkomst van nieuwe producten en handelsplatformen alsook technologische ontwikkelingen. Daarnaast was de bescherming die MiFID aan de belegger biedt onvoldoende gebleken.

Waarom een uitstel?

De nieuwe wet, MiFIDII, werd na jaren van onderhandelen in 2014 goedgekeurd door het Europees Parlement en de lidstaten. Vanaf 3 januari 2017 zouden alle BOs aan de nieuwe regels moeten voldoen. In de tussentijd zouden de Europese Commissie en ESMA - de Europese toezichthouder op financiële markten - werken aan de technische uitwerking, de zogeheten Level II maatregelen.

Nu blijkt dat de Europese Commissie en ESMA niet tijdig klaar zullen zijn met alle Level II-maatregelen. Hierdoor kunnen BOs en andere partijen naar verluidt niet vóór 3 januari 2017 de nodige aanpassingen in hun bedrijfsvoering aanbrengen. Het betreft hierbij met name de nieuwe verplichtingen omtrent de rapportage van transacties. De invoering van de betreffende MiFIDII-bepalingen, maar mogelijk ook de gehele richtlijn, wordt daarom met één jaar uitgesteld. ESMA wijt het uitstel aan de onvoorziene complexiteit van de materie, en aan de grote aanpassingen die BOs en andere partijen  zullen moeten doorvoeren in hun IT-systemen om aan de nieuwe rapportageverplichtingen te kunnen voldoen.

Het uitstel wordt verwelkomd door de industrie, die al geruime tijd een hevige lobby voert in Brussel om een uitstel te bewerkstelligen. Ook de drie grote lidstaten -Frankrijk, Duitsland en het VK – hebben hiertoe verzocht.

 

Wat betekent dit voor de particuliere belegger?

Het is mogelijk dat besloten wordt de invoering van de gehele richtlijn uit te stellen, niet alleen de bepalingen omtrent de rapportage van transacties. Voor de belegger zou een dergelijk algemeen uitstel zeer te betreuren zijn. MiFIDII omvat namelijk een aantal belangrijke beleggersbeschermingsmaatregelen. Het heeft jaren geduurd voordat deze maatregelen op papier stonden, in tegenstelling tot de VS waar in antwoord op de crisis snel maatregelen werden getroffen. En nu zal het dus misschien nóg een jaar extra duren voordat beleggers daadwerkelijk een beroep kunnen doen op de nieuwe regels.

Hier volgt een overzicht van enkele voor de particuliere belegger belangrijke bepalingen opgenomen in MiFIDII:

• Inzicht in de totale kosten van beleggen:
  
  Beleggen gaat gepaard met een scala aan verborgen kosten. Hier komt een einde aan. BOs moeten hun klanten voortaan inzicht geven in de totale kosten van hun beleggingsbeslissing, geruime tijd voordat de belegger die beslissing neemt en ook naderhand. Gezien de grote impact die kosten hebben op het rendement, is het een zeer goede zaak dat beleggers hier meer inzicht in krijgen.

• Een Europees verbod op provisies:
  
  In Nederland en het VK kennen we een dergelijk verbod al, maar in de rest van Europa niet. In de hele EU mogen BOs, in het kader van onafhankelijk advies en vermogensbeheer, als gevolg van MiFID II geen vergoedingen van producenten meer ontvangen voor de distributie van een bepaald product. Dergelijke distributievergoedingen zorgen voor perverse prikkels.

• Nieuwe regels met betrekking tot product governance:
  
  Ondernemingen die beleggingsproducten ontwikkelen of distribueren zullen goed moeten kijken naar de risico’s van het product. Zij zullen vervolgens een doelgroep moeten bepalen (m.a.w. voor welke belegger is dit product geschikt en voor welke belegger niet?). Dit moet ervoor zorgen dat bepaalde producten niet in de portefeuilles terechtkomen van particuliere beleggers waarvoor deze producten, gezien hun risicoprofiel of complexiteit, niet geschikt zijn.

• Aangescherpte regels omtrent orderuitvoering: BOs zullen voldoende maatregelen moeten nemen om bij de uitvoering van orders het best mogelijke resultaat te behalen voor de klant, gelet op de kosten. Verder zullen ze jaarlijks per klasse financieel instrument een top 5 van uitvoeringsplaatsen moeten overleggen aan de klant met een overzicht van de behaalde kwaliteit.

 

Een uitstel van de richtlijn, in welke vorm dan ook, is tevens problematisch gezien de doelstelling van de Europese Commissie om tussen nu en 2019 een Europese kapitaalmarkunie te bewerkstellingen. Financiële markten moeten een belangrijkere rol gaan spelen bij de financiering van de Europese economie. Momenteel is deze te afhankelijk van bankfinanciering. Voor het realiseren van deze kapitaalmarktunie is het van ongekend belang dat de bescherming van particuliere beleggers en de integriteit van financiële markten op korte termijn flink worden bevorderd.