De almaar stijgende populariteit van trackers of Exchange Traded Funds (ETF’s) is goed verklaarbaar. In deze producten zijn de goede eigenschappen van beleggingsfondsen én aandelen gecombineerd.

ETF’s zijn beursgenoteerd en kunnen dus op ieder moment van de dag verkocht worden terwijl er tegelijkertijd via één tracker belegd kan worden in een goed gespreide portefeuille van bijvoorbeeld aandelen, obligaties of grondstoffen. En dan is er nog het kostenaspect. 

Omdat trackers niet meer doen dan een referentie-index volgen, zijn de jaarlijks te betalen kosten laag in vergelijking met reguliere beleggingsfondsen die actief beheerd worden door een fondsmanager.  Dat veel fondsmanagers er niet in slagen om hun doelstelling,  beter te presteren dan de referentie-index, is een reden te meer om te kiezen voor het goedkope alternatief, de tracker.

Toch zeggen de lage jaarlijkse kosten niet alles. Beleggers hebben bij aan- en verkoop van etf’s ook nog te maken met de spread, de op- en afslag ten opzichte van de koers. De lage jaarlijkse kosten van trackers, gemiddeld circa 0,4 procent van het ingelegde geld, maken de kosten bij aankoop een belangrijke factor om rekening mee te houden.

De verschillen tussen bied- en laatprijzen kunnen zelfs zover oplopen dat de spreadkosten voor actieve beleggers tot het dubbele van de jaarlijkse terugkerende kosten, de ongoing charges, kunnen bedragen.

Grote verschillen

De kosten die samenhangen met de bied-laat spreads zijn niet voor alle etf’s hetzelfde. Wij onderzochten de spreads van ruim 2500 etf’s met een beursnotering in Londen, Milaan, Amsterdam en Parijs. Daarbij valt op hoe groot de verschillen zijn.

Over alle 2500  etf gemeten is de spread met 0,48 procent. Dat is iets hoger dan de gemiddelde kosten van 0,4 procent die beleggers in etf’s jaarlijks betalen. Zo’n 13 procent van de onderzochte etf’s heeft een spread die hoger is dan 0,75 procent.

Bij het kwart van de etf’s met de hoogste spread zijn de kosten door bied- en laatprijzen gemiddeld 1 procent. Dat is tien keer zoveel als de spread uit de ‘goedkoopste’ categorie waar beleggers voor aan- en verkopen gemiddeld slechts 0,1 procent betalen.

Oorzaak

Een belangrijke oorzaak voor de grote verschillen in spreadkosten is het handelsvolume van de diverse etf’s. Hoe hoger het volume – dus hoe meer handel – hoe efficiënter de prijsvorming is van een beursgenoteerd effect. Dat resulteert in een lagere spread.

Ons onderzoek bevestigt die stelling uit het boekje. Het kwart van de ruim 2500 etf’s met het laagste volume (uitgedrukt in euro’s) heeft een spread van 0,72 procent tegen 0,16 procent voor de etf’s die  het meest verhandeld worden.De tussenliggende groep etf’s hebben een spread van 0,43 procent.

Die verhandelbaarheid komt ook tot uitdrukking in de verschillen in spreads per regio. Trackers die zich richten op opkomende landen hebben gemiddeld het grootste verschil tussen koop- en verkoopprijs, trackers op Japan en De verenigde Staten het kleinste.

Juiste beurs kiezen

Afgezien van het verschil in spread tussen de diverse trackers en beleggingscategorien  is het opvallend hoeveel de bied- en laatprijzen per beurs verschillen. De Amerikaanse beurs NYSE Arca is veruit de goedkoopste beurs. De spread van de genoteerde etf’s is met 0,33 procent laag. Duurder zijn Milaan (0,41%), Londen (0,53%) en de Euronext beurzen Amsterdam en Parijs (0,48% en 0,41%).

Voor beleggers kan het dus lonen betekent dat het kan lonen om te kijken of een etf op meerdere beurzen een notering heeft. Een voorbeeld: de Amundi ETF MSCI China UCITS (FR0010713784) is te koop in Londen, Milaan en Parijs. Vanzelfsprekend betalen beleggers evenveel jaarlijkse kosten, ongeacht de plaats van aankoop.

De gemiddelde spread was op de verschillende beurzen echter niet gelijk op de beurzen de afgelopen 30 handelsdagen. Zo lag de spread in Londen op 0,44 procent en in Parijs op 0,21 procent. In- en uitstappen in deze etf was in Londen dus ruim twee maal zo duur als in Parijs.

Dat de verschillen in aan- en verkoopprijzen op de Amerikaanse beurs lager is dan in Europa is deels te wijten aan het gebrek van één centrale markt voor heel Europa. Zouden alle Europese orders op een plek uitkomen dan zouden de spreads op deze centrale beurs waarschijnlijk een stuk lager zijn.

Bij de keuze om een tracker via de ene beurs wel en een andere niet te kopen zou niet alleen de spread een rol moeten spelen. Belangrijk zijn ook de kosten die de verschillende brokers rekenen voor handel op beurzen in het buitenland.

Bij ING en DeGiro is handel in trackers op alle in dit onderzoek genoemde beurzen gratis, andere banken en brokers kunnen vooral voor handel op een Amerikaans platform flinke kosten in rekening brengen. 

Tips en stappenplan

Horizon
De spread is een impliciete kostenpost en is met name belangrijk bij een korte beleggingshorizon.

Beurs  
Een etf is vaak te koop op verschillende beurzen die niet per se dezelfde spread hebben. Vergelijk daarom de bied-laatspreads op de verschillende beurzen even zo mogelijk. Het voordeel van Europese etf’s is dat ze dezelfde fondscode (isin-code) hebben op de verschillende Europese beurzen. Als een belegger op isin-code zoekt kan zodoende relatief makkelijk de spread op verschillende beurzen worden vergeleken.

Broker & Beurs
Elke broker brengt, per beurs, een ander bedrag in rekening bij een transactie. Dit betekent enerzijds dat het bijvoorbeeld goedkoper kan zijn qua transactiekosten om een etf op Euronext Amsterdam te kopen in vergelijking met Londen. Anderzijds kan het weer zijn dat handelen op Euronext Amsterdam bij de ene broker weer voordeliger kan zijn dan bij de andere broker.

Totaalplaatje
De gemiddelde etf aankopen en weer verkopen één jaar later neemt per saldo de nodige kosten met zich mee. De jaarlijks doorlopende kosten (ongoing charges) liggen gemiddeld op 0,42 procent. De gemiddelde spread, oftewel de impliciete transactiekosten, was 0,48 procent.

Er zijn hierbij verschillen tussen beurzen, waarbij New York relatief goedkoop en Londen relatief duur is. Opgeteld is een belegger gemiddeld 0,9 procent kwijt: bij een belegging van 4000 euro zou dit ongeveer uit kunnen komen op 36 euro (16,8 euro aan doorlopende kosten en 17,2 euro aan spread, ervan uitgaande dat de koers weinig veranderd in een jaar).

Hierbij moet een belegger nog de aankoopkosten tellen die zijn broker rekent. Gaat het om een etf op Euronext Amsterdam dan kan er (in een selectie) gratis worden gehandeld bij DeGiro en ING. Beneden gemiddelde kosten worden in rekening gebracht door Lynx, TradersOnly en Today’s (6 euro bij aan- en verkoop). Duur is onder meer Alex met 13,5 euro per transactie.