Na een bezoek aan Nederland kwam het IMF maandag met een positieve boodschap over de Nederlandse economie. Een half jaar geleden zag het IMF een aantrekkende economie, maar ook nog aanzienlijke neerwaartse risico’s, in het bijzonder het risico op een nieuwe neergang op de huizenmarkt.

Stevige basis

Inmiddels staat het herstel op de huizenmarkt en daarmee van de economie op een stevige basis. Toch moet er volgens het IMF verder worden hervormd. Het fonds wil onder meer dat de verhouding tussen hypotheek en woningwaarde, de loan-to-value, verder omlaag gaat.

Daarmee laat het fonds hetzelfde geluid horen als het Nederlandse Financieel Stabiliteitscomité dat eind mei al stelde dat de loan-to-value in 2028 moet zijn gedaald naar 90 procent. Het IMF zou graag verder gaan met een daling naar 80 procent die bovendien sneller verloopt.

Het advies van het stabiliteitscomité werd met voorspelbaar lauw enthousiasme ontvangen.

Huurmarkt

Wat echter onderbelicht bleef in de discussie is dat het adviesorgaan een verdere daling van de loan-to-value koppelde aan hervorming op de Nederlandse huurmarkt.

Een betere huurmarkt is nodig om huishoudens die geen huis meer kunnen kopen door de inperking van de leenmogelijkheden een goed alternatief te bieden.

Dit is een koppeling die eerder ook al door het IMF was gemaakt. In het laatste uitgebreide rapport over de Nederlandse economie pleitte het IMF er sterk voor om de Nederlandse huurmarkt verder te liberaliseren.

Dat wil zeggen dat de sociale huursector moet inkrimpen en zich echt moet richten op lagere inkomens. Tegelijkertijd zouden de huurprijzen, die in Nederland vooral voor kleine huizen zeer strak gereguleerd zijn, moeten worden vrijgegeven.

De afgelopen jaren zijn al wat hervormingen doorgevoerd, maar zowel het IMF als het stabiliteitscomité concludeert dat dit er nog niet toe heeft geleid dat de huurmarkt echt tot ontwikkeling is gekomen.

Kansen 

Het ministerie van Wonen en Rijksdienst heeft een nieuw pakket maatregelen voor de huurmarkt in voorbereiding, maar het is de vraag of die wel ver genoeg gaan. Waarschijnlijk is een radicalere omslag nodig.

Dan moet al snel gedacht worden aan het helemaal schrappen van prijsregulering of misschien zelfs het stimuleren van kopen voor de verhuur, een fenomeen dat in het Verenigd Koninkrijk ver is ontwikkeld.

Het is de vraag of politiek Den Haag zover zal willen gaan. Maar de wens om de hypotheekmarkt verder in te perken lijkt sterk aanwezig. Als dit werkelijkheid wordt dan weten investeerders in Nederlands onroerend goed opeens de overheid aan hun zijde en dit zou zomaar nieuwe kansen kunnen bieden.