Op de obligatiemarkt lijkt het idee te zijn ontstaan dat de rente nog maar een kant op kan: omlaag. De ervaring met het Amerikaanse opkoopprogramma laat zien dat ook tijdens een opkoopprogramma van de centrale bank de rente kan stijgen.
De afgelopen maanden hebben Europese staatsobligaties het goed gedaan.
Door de aankondiging en de start van het opkoopprogramma van de ECB is de rente op staatsobligaties gezakt, in sommige gevallen onder de nul procent.
Omdat rente (rendement) en prijs tegengesteld bewegen zijn de koersen gestegen. Om een idee te geven: een index voor Nederlandse staatsobligaties van Barclays is in een jaar .
Angst
Met de koersen stijgt ook de angst voor een zeepbel. Een peiling onder driehonderd vermogensbeheerders door de Financial Times liet zien dat vier op de vijf denkt dat staatsobligaties overgewaardeerd zijn.
In de krant wordt dan ook gewaarschuwd voor het klappen van de zeepbel en een chaotische daling. Het lijkt onwaarschijnlijk dat het zo'n vaart zal lopen terwijl de ECB elke maand voor 60 miljard euro opkoopt.
Maar obligatiebeleggers zouden wel rekening moeten houden met het feit dat de rente kan stijgen, ook tijdens een opkoopprogramma.
Voorbeeld uit de VS
Een blik op de Amerikaanse tienjarige staatsobligaties de afgelopen jaren maakt dat duidelijk. De rente steeg bijvoorbeeld circa 90 basispunten in de laatste vier maanden van 2010. Tussen april en augustus 2013 steeg de tienjaarsrente 107 basispunten.
Beide bewegingen voltrokken zich terwijl de centrale bank volop actief was in de markt. Beleggers in tienjarige obligaties hebben toen koersverliezen van 8 a 9 procent moeten incasseren.
Het beeld zal met Nederlandse obligaties niet heel anders zijn. Als de rente met 100 basispunten stijgt, terug naar het niveau van oktober vorig jaar, zakt de obligatie-index van Barclays bijna 8 procent.
Op de aandelenmarkt geldt een daling met 10 procent als een correctie. Voor een dergelijk koersverlies zou de tienjaarsrente moeten stijgen naar circa 1,6 procent.
Dit is moeilijk voorstelbaar gezien de ontwikkelingen van de laatste paar jaar, maar 135 basispunten is helemaal niet zo'n heel grote sprong.
De Amerikaanse rente laat ook zien dat een stijging van deze orde zich in een paar maanden kan voltrekken. Beleggers die denken dat de rente alleen nog maar verder omlaag kan lopen in ieder geval het risico zich te misrekenen.