Ingrepen door de Europese Centrale Bank bracht in 2012 stabilisatie op de obligatiemarkt en een einde aan de eurocrisis. De opluchting lijkt te zijn doorgeschoten naar irrationeel gedrag. Cruciale lessen uit de eurocrisis zijn vergeten.
De rendementen op de obligaties van zwakke eurolanden zijn de afgelopen anderhalf jaar sterk teruggelopen.
Inmiddels krijgen investeerders nog maar 0,3 procent meer rendement op tienjarige Spaanse staatsobligaties dan op vergelijkbare Amerikaanse staatsobligaties.
Rendement en prijs van een obligatie bewegen tegengesteld. Als de prijs stijgt, daalt het rendement en vice versa.
Een mogelijke verklaring voor deze beweging is dat het herstel van de economie in de zwakke eurolanden echt vorm krijgt. Als dit zo is, is dat goed nieuws voor de overheidsfinanciën en daarmee de kredietwaardigheid.
Maar van een sterk herstel van de economie, laat staan van de overheidsfinanciën, is vooralsnog geen sprake. In Spanje, Italië en Griekenland kwam de groei in het laatste kwartaal van vorig jaar niet boven de 0,3 procent uit.
Vreemde bewegingen
Het is niet alleen in de zwakke eurolanden dat de obligatiemarkt vreemde bewegingen maakt. Neem bijvoorbeeld Frankrijk.
De Franse regering heeft tot dit voorjaar geweigerd om maatregelen te nemen om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Terwijl heel Europa hervormde en bezuinigde, deed Parijs niets. Ook afwaarderingen van de Franse kredietwaardigheid door kredietbeoordelaars hadden geen enkel effect.
Het ligt voor de hand dat dit zou leiden tot terughoudendheid van investeerders om in Frans staatspapier te stappen met dalende obligatiekoersen en oplopende rendementen tot gevolg.
Niets van dat alles. De rendementen op tienjarige Franse staatsleningen staan in de buurt van het laagste niveau ooit. De Franse staat kan voor tien jaar lenen tegen 2 procent rente, een fractie meer dan Nederland.
Het heeft er daarmee alle schijn van dat de economische toestand en het overheidsbeleid in individuele landen amper nog een drijvende kracht zijn voor Europese staatsobligaties. Wat drijft de markt dan wel? Het handelen van de Europese Centrale Bank.
Bodem
De ECB heeft een soort bodem onder de markt gelegd door zich bereid te tonen om in tijden van crisis staatsobligaties op te kopen. Deze uiterste maatregel van de ECB lijkt op de markt nu te worden geïnterpreteerd als een soort absolute garantie.
Investeerders gedragen zich alsof er amper onderscheid is tussen leningen van zwakke en sterke eurolanden. Een belangrijke les van de eurocrisis is dat dit niet zo is. Het is opvallend dat beleggers deze les nog geen twee jaar na het einde van de crisis alweer vergeten zijn.
Inmiddels krijgen investeerders nog maar 0,3 procent meer rendement op tienjarige Spaanse staatsobligaties dan op vergelijkbare Amerikaanse staatsobligaties.
Rendement en prijs van een obligatie bewegen tegengesteld. Als de prijs stijgt, daalt het rendement en vice versa.
Een mogelijke verklaring voor deze beweging is dat het herstel van de economie in de zwakke eurolanden echt vorm krijgt. Als dit zo is, is dat goed nieuws voor de overheidsfinanciën en daarmee de kredietwaardigheid.
Maar van een sterk herstel van de economie, laat staan van de overheidsfinanciën, is vooralsnog geen sprake. In Spanje, Italië en Griekenland kwam de groei in het laatste kwartaal van vorig jaar niet boven de 0,3 procent uit.
Vreemde bewegingen
Het is niet alleen in de zwakke eurolanden dat de obligatiemarkt vreemde bewegingen maakt. Neem bijvoorbeeld Frankrijk.
De Franse regering heeft tot dit voorjaar geweigerd om maatregelen te nemen om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Terwijl heel Europa hervormde en bezuinigde, deed Parijs niets. Ook afwaarderingen van de Franse kredietwaardigheid door kredietbeoordelaars hadden geen enkel effect.
Het ligt voor de hand dat dit zou leiden tot terughoudendheid van investeerders om in Frans staatspapier te stappen met dalende obligatiekoersen en oplopende rendementen tot gevolg.
Niets van dat alles. De rendementen op tienjarige Franse staatsleningen staan in de buurt van het laagste niveau ooit. De Franse staat kan voor tien jaar lenen tegen 2 procent rente, een fractie meer dan Nederland.
Het heeft er daarmee alle schijn van dat de economische toestand en het overheidsbeleid in individuele landen amper nog een drijvende kracht zijn voor Europese staatsobligaties. Wat drijft de markt dan wel? Het handelen van de Europese Centrale Bank.
Bodem
De ECB heeft een soort bodem onder de markt gelegd door zich bereid te tonen om in tijden van crisis staatsobligaties op te kopen. Deze uiterste maatregel van de ECB lijkt op de markt nu te worden geïnterpreteerd als een soort absolute garantie.
Investeerders gedragen zich alsof er amper onderscheid is tussen leningen van zwakke en sterke eurolanden. Een belangrijke les van de eurocrisis is dat dit niet zo is. Het is opvallend dat beleggers deze les nog geen twee jaar na het einde van de crisis alweer vergeten zijn.