VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Topeconoom Buiter ‘Tweederde Griekse schuld wordt niet terug betaald'

Griekenland moet fors afboeken, toezichthouders zijn medeschuldig aan wantoestanden, accountants weten het allemaal ook niet en advocaten zijn ‘lullehoofden'. Was getekend, topeconoom Willem Buiter. Een interview.

De Nederlandse econoom met de grootste internationale faam heeft niet eens een Nederlands paspoort.

Willem Buiter, zoon van een voormalig Gronings burgemeester, heeft inmiddels de Britse en Amerikaanse nationaliteit.

Wie Buiter hoort praten kan toch niet om zijn afkomst heen. De 61-jarige econoom is recht voor zijn raap en levert zijn kritiek liefst ongezouten. Dat deed hij eerder als hoogleraar in Londen en invloedrijk columnist. Dat doet hij nu als hoofdeconoom van Citigroup.

In een interview over de Europese schuldencrisis is Buiter kent Buiter weinig twijfel. Wie zijn geld in Grieks schuldpapier heeft gestoken krijgt daar maar een klein deel van terug.

De financiële wereld wordt in zijn greep gehouden door de vraag of Griekenland al zijn schulden helemaal kan terugbetalen. Hoe ziet u dat ?
‘Er is een grotere kans dat ik paus word dan dat de Grieken niet hoeven af te boeken op hun staatsschuld, en ik ben protestant en gescheiden.

Ik verwacht dat de Grieken tussen de 65 en 70 procent zullen moeten afboeken op hun schuld (van de hoofdsom). Beleggers in Portugal en Ierland zullen iets meer terug zien van hun geld.'

Sommige economen zijn optimistischer dan u over Griekenland. Kunnen ze er echt niet alleen uitkomen?
‘Een aantal mensen gelooft nog altijd dat tijd winnen zin heeft. Zij houden rekening met een groeimirakel. In principe is alles mogelijk, maar de schuldenberg lijkt eenvoudigweg te groot.

En het idee dat je met een privatisering een gedeelte van het probleem oplost is onzinnig. Je hebt een paar bedrijven, zoals de haven, wat raffinaderijen en misschien een loterij die wat waard zijn.'

Wat zou een snelle verkoop van Griekse staatsbedrijven kunnen opleveren?
'Als je het snel wilt doen zal het echt heel weinig opleveren. Bij elkaar zijn de Griekse staatbedrijven hooguit een paar miljard euro waard. Daar kun je de rente op de schuld mee betalen.'
 
En hoe zit het met het Spanje, de grootste onder de Zuid-Europese landen in problemen?
‘Spanje is er duidelijk beter aan toe. Vooral vanwege de relatief lage staatsschuld, die ‘maar' 65 procent van het nationaal product bedraagt. Ik verwacht niet dat hier een grote herstructurering van schuld nodig is.
 
Maar je moet je in Spanje wel altijd afvragen in hoeverre de overheid te vertrouwen is. Het zou mij niet verbazen als een nieuwe regering na de verkiezingen nog wat lijken uit de kast ziet rollen.
 
Neem bijvoorbeeld de claim van de overheid dat er zo´n 10 a 15 miljard euro nodig is om de problemen van banken als gevolg van de Spaanse woningmalaise op te vangen. Dit moet minstens 100 miljard euro zijn.

Er zit nog altijd te veel lucht in de woningprijzen (op bankbalansen) en met de enorm hoge werkloosheid kan je er op wachten dat veel mensen hun hypotheek niet meer kunnen afbetalen.'

Dat investeerders in staatsleningen uit Griekenland , Ierland en Portugal hun geld niet geheel terugkrijgen lijdt voor u geen twijfel. Maar wanneer voorziet u die afwaarderingen?
‘Dat zal gebeuren wanneer Noord Europa zegt ‘no more'. De oneindige overdrachten naar onverantwoordelijke landen is politiek niet haalbaar.

Nationale partijen zoals die van bijvoorbeeld Geert Wilders hebben daar helemaal geen zin in. Maar wanneer dit precies zal gebeuren is moeilijk te zeggen.'

Wat zullen de gevolgen zijn voor de Europese banken?
‘Het grootste probleem van deze crisis is niet dat een aantal overheden omvallen, maar dat een aantal banken gewoon veel te veel in die overheden heeft geïnvesteerd.

Hoe veel precies dat weet niemand, door de weinig open manier waarop banken over deze blootstelling rapporteren. Je weet bijvoorbeeld vaak niet of het om de bruto of netto blootstelling gaat.

De netto blootstelling is veel lager dan de bruto blootstelling, want deze corrigeert voor het feit dat er verzekeringscontracten zijn afgesloten met instellingen die zullen uitbetalen als de zuidelijke schuldenlanden hun betalingsverplichtingen niet nakomen.

Banken zouden moeten rapporteren met welke tegenpartij deze verzekeringen, de zogenaamde ‘credit default swaps', zijn overeengekomen.

Het kan best zo zijn dat deze tegenpartijen bij een wat somberder economisch scenario niet in staat zijn om deze verzekeringsgelden uit te keren. Ik vertrouw de berichtgeving van banken op dit vlak voor geen cent.'

Weet een toezichthouder als de De Nederlandsche Bank dit dan wel?
‘De toezichthouders zijn natuurlijk medeschuldig aan de wantoestanden die er zijn ontstaan. Voor vrijwel alle Europese banken zijn de eerste twee stresstests buitengewoon oninformatief geweest.

In samenwerking met de banken heeft de toezichthouder geprobeerd om alles er zo mooi mogelijk te laten uitzien.

Hopelijk zal de derde stresstest, die wordt uitgevoerd door de jonge organisatie EBA (European Banking Authority), iets minder verneukeratief zijn. Maar of de derde test de situatie volledig bloot legt betwijfel ik. Ik ben bang dat er nog wel vier stresstests nodig zijn voor we werkelijk genoeg weten.‘

Wat hebben we aan de accountants die de jaarrekening van financials controleren?
‘De hele kredietcrisis heeft natuurlijk aangetoond dat die het ook niet weten. Er zijn nog steeds posten op de balans waar je allerlei rommel in kan stoppen zonder dat je deze op marktwaarde moet waarderen.

Als je echt wil weten wat er aan de hand is kan je veel beter met de mensen praten die echt weten wat er aan de hand is in plaats van een jaarverslag doornemen.'

Best een eng idee, dat we eigenlijk niets weten over de gezondheid van Europese banken. Kunt u beoordelen of de buffers van banken sterk genoeg zullen zijn om afwaarderingen op te vangen?
‘Het probleem is dat niemand dat weet. Het enige dat ik weet is dat ik helemaal niets weet over banken. Ik hoop dat de aandeelhouders en houders van achtergestelde leningen de klappen moeten kunnen opvangen.

En als dat niet lukt lijkt het onvermijdelijk dat de overheid weer moet ingrijpen bij systeembanken.'

Niet echt scenario's waar je vrolijk van wordt als belegger in een bank. Moet je hier nu wel in beleggen?
‘Bestaande banken die niet geherstructureerd zijn zullen inderdaad niet investeerbaar zijn. In Europa heb je nu een groot aantal zombiebanken die feitelijk op life support zijn. Daarbij heb je nog veel banken die in de problemen zullen komen als Griekenland, Ierland en Portugal omvalt.

Maar als alle pijn genomen is, en de kredietregels veranderd zijn, dan valt er best weer in banken te beleggen. De spelregels zullen wel anders zijn, en de overheid zal geen impliciete garantie geven om de bank bij te springen in moeilijke tijden.'

U bent veel positiever over de Amerikaanse banken dan over de Europese.
‘Ja. Helemaal voor de grote ‘Wall Street'-banken. Daar zijn de vier grootste banken allemaal gedwongen om flinke hoeveelheden nieuw kapitaal op te halen.

Of dat voldoende is blijft altijd de vraag, maar de Amerikaanse banken hebben, na harder aangeslagen te zijn, sneller en beter ingegrepen dan de Europese banken.

In Europa is de eerste reactie altijd om dingen met de mantel der liefde te bedekken. Let's work it out without the children finding it out.'

U hebt uw positie als wetenschapper ingeruild voor die van hoofdeconoom van bij een grote financiële partij, Citigroup. Zorgt dat niet voor wrijvingen?
'Vrijwel iedere publicatie die ik voor de bank maak krijg ik rood doorstreept terug van de juridische afdeling. Dan ga ik terugschreeuwen en dan komt er toch vaak in wat ik denk.

Tja advocaten. Het zijn lullehoofden, kleine bange mensen. When in doubt say no. Ik wil gewoon kunnen blijven zeggen dat Griekenland failliet is. ‘